با خویشان نا اهل چه کنم؟

 

قطع رحم

قطع رحم به معنای رسیدگی نکردن و محبت نداشتن نسبت به نزدیکان است. این امر در اسلام بسیار ناپسند شمرده شده و تاکید گردیده که از آن اجتناب نمایید.

خداوند تعالی کسانی را که با خویشاوندان خود قطع رابطه می‏کنند ، در سه جای قرآن (بقره: 27و رعد: 25و محمد: 23-22) مورد لعن و نفرین قرار داده است. از جمله می‏فرماید: «اگر از فرمان خدا رویگردان شوید ، آیا جز این انتظار می‏رود که در زمین فساد کنید و قطع رحم نمایید؟ آنها کسانی هستند که خداوند آنان را لعنت کرده است.» (محمد: 22- 23).

 

امام صادق(ع) از جدش امام سجاد (ع) نقل نموده که فرمود: «از معاشرت و دوستی با کسی که با بستگان خود قطع رحم کرده بپرهیز، زیرا چنین کسی را در سه جای کتاب خدا (قرآن) مورد لعن و نفرین یافته‏ام.» (سفینه‏البحار، ج1، ماده رحم.) همچنین در جای دیگر می‏فرماید: «به خدا پناه می‏بریم از گناهانی که مایه تسریع نابودی است، مرگ‏ها را نزدیک و شهرها را از ساکنین خالی می‏سازد و آن گناهان، قطع رحم، آزردن پدر و مادر و ترک احسان و نیکی (به آنان) است» (اصول کافی، ج 2، ص 448) در همین راستا امام علی(ع) می‏فرمایند: « قطع رحم و عاق پدر و مادر شدن از زشت‏ترین گناهان است.» (میزان الحکمه، ج 4، ص 89)

 

رفتار با  خویشان نااهل

شخصی به رسول خدا (ص) عرض کرد: «من اقوامی دارم که به آنها احسان می‏کنم ولی آنها مرا اذیت می‏کنند. می‏خواهم دیگر کاری به آنها نداشته باشم.» پیامبر (ص) فرمود: «در این صورت خداوند همه شما را رها می‏کند (و از رحمتش دور می‏سازد)». عرض کرد «پس چه کنم؟» پیامبر (ص) فرمود: «به آن کس که تو را محروم ساخته بخشش کن و با آن کس که از تو قطع کرده بپیوند و آن را که به تو ظلم کرده، ببخش. و اگر چنین کنی خداوند پشتیبان تو خواهد بود.»

 

رسول خدا (ص) در همین خصوص در بیانی دیگر می‏فرماید: «آیا می‏خواهید بگویم بهترین اخلاق دنیا و آخرت چیست؟» حضار با اشتیاق گفتند: «بله یا رسول‏الله». فرمودند: « با اخلاق کسی است که با آن کس که از او بریده آشتی کند، و به آن کس که او را محروم کرده ببخشد، و آن را که بر او ستم کرده عفو کند. و هر کس بخواهد مرگش به عقب بیفتد و روزی‏اش فراوان شود، باید تقوای الهی را پیشه سازد و صله رحم کند».

 

البته مواردی هم وجود دارد که قطع رحم اجازه داده شده است:

1- مواردی که ارتباط فامیلی موجب ضرر و زیان طرف مقابل می‏شود.

 

2- مواردی که ارتباط فامیلی با انسان کافر و مشرک یا منافق موجب تاثیر‏پذیری انسان و افتادن به وادی خطرناک کفر و شرک و انحراف می‏گردد.

 

3- مواردی که انسان در اثر ارتباط فامیلی با شخصی گنهکار نه تنها در وی نمی‏تواند تاثیر بگذارد بلکه از او تاثیر می‏پذیرد و به گناه کشیده می‏شود.

 

4- مواردی که رفت و آمد با فامیل آلوده و مساله‏دار موجب تایید اعمال وی در دید دیگران گردیده، باعث جذب سایرین به وادی گناه می‏گردد. (معراج السعادخ؛ ملااحمد نراقی)

 

از آنچه بیان شد می‏توان دریافت که در اسلام «صله رحم» و ارتباط فامیلی بسیار اهمیت داشته و کراراً مورد تاکید قرار گرفته است، در مقابل قطع رحم امری نادرست و غلط است و باید از آن اجتناب نمود.

 

در موارد محدودی که اجازه ترک رحم داده شده نیز بیشتر محدود نمودن آن مورد نظر است. همانگونه که اگر فامیل ما مرض خطرناک واگیردار داشته باشد روابط ما با او به گونه‏ای محدودتر خواهد بود، در مواردی که آنها به آلودگی روحی خطرناکی مبتلا شده‏اند نیز همین گونه باید باشد. در این موارد هم به حداقل قطع رابطه باید کفایت نمود، نه قطع کلی، وصله رحم را حتی با یک احوال‏پرسی تلفنی، سالی یک یا دو بار دیدار و ... باید ادا نمود.

 

منبع : نشریه بشری خانواده- با تلخیص

تنظیم برای تبیان : داوودی